Viêm gan vi rút là một trong những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, gây tổn thương gan và có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như xơ gan, ung thư gan, thậm chí tử vong. Đây là một vấn đề sức khỏe cộng đồng toàn cầu, và việc hiểu rõ về bệnh cùng các biện pháp phòng ngừa là vô cùng quan trọng.
Viêm gan vi rút là gì?
Viêm gan vi rút là tình trạng viêm nhiễm ở gan do các loại vi rút gây ra. Có nhiều loại vi rút viêm gan khác nhau, được ký hiệu bằng các chữ cái A, B, C, D, E. Mỗi loại vi rút có đường lây truyền và mức độ nguy hiểm khác nhau:
• Viêm gan A: Lây truyền chủ yếu qua đường tiêu hóa (ăn uống nhiễm mầm bệnh). Bệnh thường cấp tính và tự khỏi, ít khi gây biến chứng nặng.
• Viêm gan B: Lây truyền qua máu, dịch cơ thể (từ mẹ sang con, quan hệ tình dục không an toàn, dùng chung kim tiêm, dụng cụ y tế không vô trùng). Viêm gan B mạn tính là nguyên nhân hàng đầu gây xơ gan và ung thư gan.
• Viêm gan C: Lây truyền qua máu và dịch cơ thể tương tự viêm gan B. Viêm gan C cũng rất dễ trở thành mạn tính và tiến triển thành xơ gan, ung thư gan.
• Viêm gan D: Chỉ xảy ra ở những người đã nhiễm viêm gan B. Viêm gan D làm tăng mức độ nghiêm trọng của bệnh viêm gan B.
• Viêm gan E: Lây truyền chủ yếu qua đường tiêu hóa, tương tự viêm gan A. Bệnh thường cấp tính và tự khỏi, nhưng có thể nguy hiểm cho phụ nữ mang thai.
Cách nhận biết các triệu chứng viêm gan vi rút
Triệu chứng của viêm gan vi rút có thể khác nhau tùy thuộc vào loại vi rút và giai đoạn bệnh (cấp tính hay mạn tính). Nhiều trường hợp, đặc biệt là viêm gan B và C mạn tính, có thể không có triệu chứng rõ ràng trong nhiều năm.
Các triệu chứng chung có thể bao gồm:
• Mệt mỏi, chán ăn: Cảm giác uể oải, không muốn ăn.
• Buồn nôn, nôn: Đau bụng, khó tiêu.
• Sốt nhẹ: Thường xảy ra ở giai đoạn cấp tính.
• Vàng da, vàng mắt: Đây là triệu chứng đặc trưng khi gan bị tổn thương nặng, không thể thải bilirubin ra khỏi cơ thể.
• Nước tiểu sẫm màu: Nước tiểu có màu vàng sậm như nước vối.
• Phân bạc màu: Phân có màu nhạt hơn bình thường.
• Đau tức vùng hạ sườn phải: Vùng gan có cảm giác khó chịu hoặc đau nhẹ.
Nếu bạn hoặc người thân có bất kỳ triệu chứng nào kể trên, đặc biệt là vàng da, vàng mắt, hãy đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám, xét nghiệm và chẩn đoán chính xác.
Biện pháp phòng bệnh viêm gan vi rút
Phòng ngừa viêm gan vi rút hiệu quả nhất là dựa vào hiểu biết về các đường lây truyền của từng loại vi rút:
1. Phòng ngừa Viêm gan A và E (lây qua đường tiêu hóa):
• Ăn chín, uống sôi: Đảm bảo thực phẩm được nấu chín kỹ và nước uống được đun sôi hoặc là nước đóng chai tiệt trùng.
• Rửa tay sạch sẽ: Rửa tay bằng xà phòng và nước sạch trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh và sau khi tiếp xúc với các bề mặt bẩn.
• Vệ sinh môi trường: Đảm bảo nguồn nước sạch, xử lý chất thải hợp vệ sinh.
• Tiêm vắc xin: Vắc xin viêm gan A là biện pháp phòng ngừa hiệu quả cho những người có nguy cơ cao.
2. Phòng ngừa Viêm gan B và C (lây qua đường máu và dịch cơ thể):
• Tiêm vắc xin viêm gan B: Đây là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất và an toàn nhất. 
- Tất cả trẻ sơ sinh cần được tiêm vắc xin viêm gan B trong vòng 24 giờ đầu sau sinh.
- Người lớn chưa có miễn dịch cũng nên được tiêm vắc xin.
• An toàn trong truyền máu: Chỉ nhận máu và các sản phẩm máu đã được sàng lọc kỹ lưỡng.
• Không dùng chung kim tiêm: Tuyệt đối không dùng chung kim tiêm dưới mọi hình thức (tiêm chích ma túy, châm cứu, xăm trổ...).
• Quan hệ tình dục an toàn: Sử dụng bao cao su đúng cách để phòng tránh lây nhiễm.
• Đảm bảo vệ sinh trong y tế: 
- Chỉ sử dụng dụng cụ y tế đã được tiệt trùng đúng quy định.
- Cán bộ y tế cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy tắc phòng ngừa lây nhiễm.
• Kiểm soát lây truyền từ mẹ sang con: Phụ nữ mang thai cần được xét nghiệm viêm gan B và C. Nếu mẹ bị viêm gan B, trẻ sơ sinh sẽ được tiêm huyết thanh kháng viêm gan B (HBIG) và vắc xin trong vòng 24 giờ đầu sau sinh để giảm nguy cơ lây truyền.
• Không dùng chung đồ dùng cá nhân: Tránh dùng chung bàn chải đánh răng, dao cạo râu, kềm cắt móng tay...
• Xét nghiệm sàng lọc: Những người có nguy cơ cao (như có người thân trong gia đình bị viêm gan B/C, người từng tiêm chích ma túy, người có nhiều bạn tình...) nên chủ động xét nghiệm sàng lọc để phát hiện sớm và điều trị kịp thời.
Viêm gan vi rút là kẻ thù thầm lặng, nhưng chúng ta hoàn toàn có thể kiểm soát và đẩy lùi bệnh bằng cách nâng cao ý thức phòng bệnh cho bản thân và cộng đồng. Hãy cùng nhau hành động để bảo vệ lá gan khỏe mạnh!